Бишкекте Германия өкмөтү, Европа биримдиги жана Швейцария өкмөтү биргелешип каржылаган, GIZ тарабынан ишке ашырылып жаткан «Кыргыз Республикасындагы жашыл экономика жана жеке секторду туруктуу өнүктүрүү» программасынын колдоосу менен «Кыргыз Республикасында жылуулук насосторун колдонууну кеңейтүү аркылуу көмүртектин калдыктарын азайтуу» долбоорун ишке ашыруу боюнча макулдашууга кол коюлду.
Макулдашууга «Чистый выбор» компаниясынын директору Худайберди Мавлянов жана «Валор Саммит Капитал» ЖЧКсынын башкы директору Эндрю Хаусон, ошондой эле МКА «АгроКредит Плюс», МКА ФФ «БТ Инновэйшнс» жана «Нулевые выбросы» ЖЧК сыяктуу өнөктөштөр кол коюшту. Долбоор быйылкы жылы Бишкек шаарында жана Чүй облусунда алгачкы 200–300 жылуулук насосун орнотууну камтыйт.
Эндрю Хаусон долбоор абдан келечектүү экенин белгиледи. Бул жаңы технологияны колдонуучуларга гана эмес, бүтүндөй коомго да пайда алып келет: көмүрдү пайдаланууну азайтып, абанын булганышын кыскартат жана Кыргызстандын «жашыл» технологияларга кадам аткандыгын көрсөтөт.
Valor Carbon Limited компаниясынын Борбордук Азия боюнча директору Нуржан Аспандияр белгилегендей, бул долбоор ошондой эле Gold Standard for the Global Goals стандарты боюнча көмүртек долбоору катары катталган. Анын айтымында, бул көмүрдөн баш тартуу аркылуу парник газдарынын бөлүнүшүн азайтып эле койбостон, жетишилген кыскартууларды эл аралык талаптарга ылайык келген көмүртек бирдиктери түрүндө сертификаттоого да мүмкүндүк берет.
«Мындай долбоорлор энергияны үнөмдөөчү чечимдер үй-бүлөлөргө түз пайда алып келип, ошол эле учурда климатка өлчөнө турган таасир жарата ала турганын көрсөтөт», — деп кошумчалады ал.
Худайберди Мавлянов технология көмүр менен газды толугу менен жок кылууга мүмкүндүк берерин мындайча түшүндүрдү: «Жылуулук насостору муздаткычтагыдай абалда болот, бирок тескерисинче гана иштейт. Алар жылуулукту температуранын айырмасын пайдаланып, отун күйгүзбөй 70–80 градус Цельсияга чейин жеткирет. Кыргызстан үчүн бул таза абага жана туруктуу энергияга болгон кадам болуп саналат».
Анын айтымында, компания бул системаны сатуу үчүн эмес, ижарага сунуштап жатат: «Бул үй-бүлөлөргө системаны сынап көрүүгө, анын канчалык үнөмдүү жана ыңгайлуу экенин түшүнүүгө жана жылытуу мезгилинде реалдуу үнөмдөөгө мүмкүндүк берет».
Жылуулук насосун биринчи колдонгондордун бири Ак-Босого конушунун тургуну Нурдин Жентаев: «Биз көмүр менен жылытчубуз — топурак, түтүн, күл, дагы эле жылуулук жетишсиз. Азыр такыр башкача. Үй таза, абанын температурасы туруктуу, электр энергияга болгон төлөмдөрүбүз көмүргө жумшаганыбыздан аз болууда», — дейт.
Эң башкысы — ыш менен дем албай калдык.
Нурдин Жентаев, Ак-Босого конушунун тургуну
Кол коюу аземинде Европа Биримдигинин Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгүнүн Кызматташтык бөлүмүнүн башчысы Ханс Фарнхаммер сөзүндө мындай деди: «Бул долбоор Евробиримдиктин Борбордук Азиядагы «жашылга» өтүү жараянын колдоо боюнча стратегиялык мүмкүнчүлүктөрүн чагылдырат. Бул инновациялык, бирок далилденген технологиялар адамдардын күнүмдүк жашоосун кандайча өзгөртө аларын көрсөтүп турат. Европа көп жылдан бери ушул жол менен бара жатат — акырындык менен казылып алынуучу күйүүчү майларга болгон көз карандылыктан баш тартып, кайра жаралуучу энергия булактарына өтүүдө жана өзүнүн өнүгүү модели үчүн амбициялуу климаттык максаттарды коюуда. Эми Кыргызстан да ушул багытта ишенимдүү кадам таштап, өлкөнүн энергетикалык коопсуздугун бекемдеп, жарандардын пайдасы үчүн экологиялык стандарттарды жакшыртууда. ЕБ таза жана коопсуз келечектин жалпы максатынын айланасында бизнести, жарандарды жана эл аралык коомчулукту бириктирген демилгелерди илгерилетүү менен бирге, бул жаатта натыйжалуу ийгиликтерге жетишүү үчүн улуттук бийлик органдарын жана өнөктөштөрүн колдоону улантууда».
«Ар бир орнотулган жылуулук насосу — бул жашоочулардын ден соолугуна, балдардын келечегине жана климатты коргоого салынган инвестиция болуп саналат. Биз бул демилге бизнести, жарандарды жана эл аралык коомчулукту бирдиктүү максаттын — таза жана коопсуз келечектин айланасында кандай бириктирип жатканын көрүп жатабыз», — деп белгиледи ал.
